PHP ile Dizin İşlemleri

PHP ile dizinlerinizi kontrol ederek yeni dizinler oluşturabilir veya silebilirsiniz. Yeni bir dizin oluşturmak için mkdir(), var olan bir dizini silmek içinse rmdir() fonksiyonu kullanılır.

mkdir() fonksiyonu içine iki tane parametre alır. mkdir(dizin adı, izin yetkisi)

   <?php
   $olustur = mkdir("resimler", 0700);
   if($olustur){
   echo "Dizin Oluşturuldu";
   }else{
   echo "Dizin Oluşturulamadı";
   }

   ?>

rmdir() fonksiyonu ise tek parametre alır. rmdir(dizin adı)
   <?php
   $sil = rmdir("resimler");
   if($sil){
   echo "Dizin Silindi";
   }else{
   echo "Dizin Silinemedi";
   }

   ?>

Dizinlerin içeriğini açmak için opendir() , dosya ve dizinleri okumak içinse readdir() fonksiyonları kullanılır. Açılan bir dizinin içinde bulunan dosya ve dizinleri ekranda görüntülemek için readdir() fonksiyonunu döngü ile birlikte kullanmamız gereklidir. Ayrıca scandir() fonksiyonu ile daha kolay olarak dizi değişken şeklinde listeleme yapabilirsiniz.
   <?php
   $dizinadi = ".";
   $dizin = opendir($dizinadi);
   while(gettype($isim=readdir($dizin))!=boolean){
   echo "$dizinadi/$isim<br>";
   }
   closedir($dizin);

   ?>

Read more »

PHP Dizileri (Array)

Dizileri tanım olarak kısaca daha önceden öğrendiğin değişkene birden fazla değer atamak ve atadığın değerleri sırayalayıp, çoklu verilere rahat müdahale etmeni sağlayan veri tipleri diyebilirim.

Değerleri bir kategori altında toplamak ya da daha dinamik değişkenler oluşturmak için diziler idealdir. Örneğin sadece bir $uyeler değişkeninde yüzlerce kullanıcının verilerine ulaşıp değişiklikler yapabiliriz.

Dizilerin kullanımı, oluşturulması ve değiştirilmesi gayet basit aynı zamanda bunların birden fazla da yolu var.

Dizi (Array) oluşturma

İster Array() fonksiyonunu kullanarak istersen de fonksiyon kullanmadan dizi oluşturabilirsin.

İlk olarak Array() fonksiyon ile oluşturmayı göstereyim:

$meyveler = array("Elma", "Armut", "Muz", "Kiraz");

$meyveler dizisine array() fonksiyonuyla 4 tane değer atadık.

Aynı işlemi fonksiyon kullanmadan yapalım:

$meyveler[0] = "Elma";

$meyveler[1] = "Armut";

$meyveler[2] = "Muz";

$meyveler[3] = "Kiraz";

Fonksiyonsuz yöntemde aslında dizinin nasıl sonuç verdiği ortaya çıkmış oluyor.

Üstteki Array() fonksiyonu ve fonksiyonsuz şekilde oluşturduğumuz dizilerde aynı işlemi yaptık.

Array() fonksiyonu ile oluşturduğumuz bu dizide her bir değerin anahtarı sayısal olur, yani anahtarlar 0, 1, 2, 3, … şeklinde gider. Yukarıdaki $meyveler dizisinin 0. anahtarının değeri Elma, 1. anahtarının değeri ise Armut olur.

Array() fonksiyonu ile anahtarları sayısal olmayan ve kendi istediğin gibi olacak olan diziler oluşturmak için ise şu yöntemi uygulamalısın:

$meyveler = array('bir' => 'Elma', 'iki' => 'Armut', 'üç' => 'Muz');

Burada anahtarlarını kendim belirtmiş oldum. Aynısını bir de Array fonksiyonunu kullanmadan yapayım:

$meyveler['bir'] = 'Elma';

$meyveler['iki'] = 'Armut';

$meyveler['üç'] = 'Muz';

Bu da bir önceki örneğin fonksiyonsuz tanımlanmış hali.

Dizilerde bir adet anahtara ve sonrasında her anahtar için bir değere ihtiyacın var. Burada anahtar olan kısım ve değer olan kısmı şu şekilde göstereyim:

$dizi["anahtar"] = "değer";

Anahtar olan kısıma ister sayı istersen de yazı girebilirsin. Sıralamalar için ideal olan dizi anahtarı sayılardır. Sayı anahtarlar ile dizilerde daha rahat çalışabilirsin.

Dizileri kullanmak

Bir dizi oluşturduktan sonra onu oluşturduğun gibi kullanıp, değiştirebilirsin. Hemen örnek ile açıklayayım:

$meyveler[0] = "Elma";

$meyveler[1] = "Armut";

echo $meyveler[0];

Ekranda Elma yazar.

Dizileri değiştirmek

$meyveler[0] = "Elma";

$meyveler[0] = "Portakal";

echo $meyveler[0];

Ekranda Portakal yazar. Çünkü $meyveler dizisinin 0. anahtarının değeri Elma iken sonraki satırda Portakal olarak değiştirdik.

Hep sayısal anahtarlar ile gösterdik, şimdi bir de yazılı anahtarlar ile göstereyim:

$misafir["isim"] = "Musa";

$misafir["yaş"] = 18;

$misafir["il"] = "İstanbul";

echo 'Misafirin ismi ' . $misafir["isim"] . ', yaşı ' . $misafir["yaş"] . ', ili ise ' . $misafir["il"] . '.';

Ekranda Misafirin ismi Musa, yaşı 18, ili ise İstanbul. yazar.

İç içe dizi tanımlamak

Bir dizi oluşturduktan hemen sonra o dizinin içine sonsuza kadar daha dizi oluşturabiliriz. Aynı alt kategori mantığı gibi düşünebilirsin. Yine bunu ister fonksiyon ile istersen de bodoslama olarak yapabilirsin:

$yemek["tatlı"] = array("pasta", "kurabiye", "şeker");

$yemek["acı"] = array("biber", "acılı adana", "meksika sosu");

echo 'Ben ' . $yemek["tatlı"][0] . ' yedim';

Ekranda Ben pasta yedim yazar. Burada olduğu gibi istediğin kadar içe içe dizi oluşturabilirsin. Bir de fonksiyon kullanmadan göstereyim:

$yemek["tatlı"][0] = "pasta";

$yemek["tatlı"][1] = "kurabiye";

$yemek["tatlı"][2] = "şeker";

$yemek["acı"][0] = "biber";

$yemek["acı"][1] = "acılı adana";

$yemek["acı"][2] = "meksika sosu";

echo 'Ben ' . $yemek["tatlı"][0] . ' yedim';

Dizi silmek

Oluşturduğun dizilerden birini eksiltmek ya da tamamını yok etmek için değişkenleri yok etmekte kullandığımız unset() fonksiyonunu kullanıyoruz. İşin aslı bu fonksiyon tüm değişken tiplerini yok etmekte kullanabilirsin.

$meyveler[0] = "Elma";

$meyveler[1] = "Armut";

// sadece bir diziyi silmek için:

unset($meyveler[0]);

// tamamını silmek için:

unset($meyveler);

Dizinin tümünü yazdırmak

Eğer biz gerçekten bir diziyi olduğu gibi tüm içindekilerle ekrana yazdırmak istiyorsak print_r() fonksiyonunu kullanacağız. Bu bize içine yazdığımız dizinin sahip olduğu tüm anahtarları ve değerlerini gösterir:

$renkler = array("mavi", "turuncu", "yeşil");

print_r($renkler);

Ekranda şöyle bir çıktı belirir:

Array

(

[0] => mavi

[1] => turuncu

[2] => yeşil

)

Dizi yaptığınız bir değişkeni herhangi bir anahtar kullanmadan direkt olarak hep kullandığımız ekrana yansıtma fonksiyonu olan echo ile ekrana yazamıyoruz.

Çünkü adı üstünde dizi birden fazla değere sahip olduğu için tek başına yazdırmaya kalktığınızda “Array” şeklinde sonuç alırsın. Hemen bunun nasıl olacağını da göstereyim:

$renkler = array("mavi", "turuncu", "yeşil");

echo $renkler;

Bir diziyi herhangi bir anahtarını belirtmeden yazdırmaya çalıştığımız için ekranda uyarı babında yalnızca Array yazar.

Dizilerin eleman sayısını bulmak

Bir dizide kaç eleman olduğunu saymak için count() fonksiyonunu kullanıyoruz. Hemen basit bir örnek ile göstereyim:

$renkler = array("mavi", "turuncu", "yeşil");

echo count($renkler);

Ekranda 3 yazar. Çünkü $renkler dizinin 3 elemanı var.

Dizileri sıralama

Dizileri 2 alanda sıralayabiliyoruz. Birincisi anahtara göre sıralama, diğeri ise değerlere göre sıralama. Bunlarında bir miktar fonksiyonlar ile yapıyoruz.

Tüm sıralama fonksiyonlarını bir liste halinde yazayım ve bir örnek ile açıklayayım:

Fonksiyon Açıklaması

sort() Değere göre küçükten büyüğe sıralar. Anahtarıyla olan ilişkisini bozar.

rsort() Değere göre büyükten küçüğe sıralar. Anahtarıyla olan ilişkisini bozar.

asort() Değere göre küçükten büyüğe sıralar. Anahtarıyla olan ilişkisini bozmaz.

arsort() Değere göre büyükten küçüğe sıralar. Anahtarıyla olan ilişkisini bozmaz.

ksort() Anahtara göre küçükten büyüğe sıralar.

krsort() Anahtara göre büyükten küçüğe sıralar.

Örnek:

$kelimeler = array("cam", "araba", "balon");

sort($kelimeler);

print_r($kelimeler);

Çıktısı:

Array

(

[0] => araba

[1] => balon

[2] => cam

)

Otomatik tanımlanmış diziler

PHP kodları çalıştırdığında sayfaya otomatik olarak bir takım fonksiyonların tanımlandığı gibi bazı değişkenlerde tanımlanır.

İçinde kodun çalıştığı sayfanın konumunu, tarihi, sunucunun IP adresini, giren kişinin IP adresini ve bunun gibi daha bir çok veriyi bize ileten bazı değişkenler oluşturur. Bunlara genel olarak “Global değişkenler” diyoruz. Tanımlanan global değişkenler dizi olarak tanımlanır ve bir değişken ile bir çok değeri bize gönderir.

$_SERVER global dizisi

Bu global değişkenlerin en başında $_SERVER geliyor. Adı üstünde içinde server verilerine ve sayfaya giren ziyaretçilerin IP adresi, browser verileri gibi değerlerine ulaşabiliyoruz.

$_SERVER dizinin tüm değerlerini ele almak için hemen onu print_r() ile ekrana yazdırarak neyin ne olduğunu belirteyim:

Not: Anlatma gereği duymadığım ve senin henüz kullanmaya ihtiyacın olmayacak olan bazı değerleri atladım.

Array

(

[HTTP_USER_AGENT] => Ziyaretçinin browser bilgileri

[SERVER_NAME] => Serverin adı

[SERVER_ADDR] => Server IP adresi

[SERVER_PORT] => Server portu

[REMOTE_ADDR] => Ziyaretçinin IP adresi

[DOCUMENT_ROOT] => Dosyanın ana dizini

[SCRIPT_FILENAME] => Çalışan scriptin dizi adresi

[REQUEST_URI] => Şu an hangi adreste olduğu

[SCRIPT_NAME] => Çalışan dosyanın adı

[PHP_SELF] => Burası da çalışan dosyanın adı

[REQUEST_TIME] => Şu anki zaman

)

$_POST, $_GET, $_COOKIE, $_SESSION global dizileri

Bu dizileri PHP from kullanımı ve örnekleri, PHP Cookie ve PHP Session başlıkları altında detaylı bir şekilde ele aldık.

Dizileri nerede kullanabilirim?

Bu konuda kafanda kullanımı hakkında biraz daha fazla şey canlanması için bir örnek daha verebilirim. Mesela benzer türde verileri tek bir değişkene koyarak tek bir değişken ile tüm ihtiyaç duyduğun verilere ulaşabilirsin:

$mesaj["baslik"] = "Selam Dünya!";

$mesaj["icerik"] = "Selamlar, bu sadece PHP'de dizileri daha iyi anlamamız için bir örnek";

$mesaj["yazar"] = "Musa";

$mesaj["tarih"] = "27 Mayıs 2010 Perşembe";

Gördüğün gibi sadece $mesaj değişkeni ile bir mesajın tüm verilerini ayrı ayrı ve düzenli bir şekilde tutmuş oldum.

Bir sonraki PHP dersinde ve bir başka serüvende görüşmek üzere hoşçakalın.

Read more »

Php Değişkenleri

PHP’de değişkenler, sabitler ve dizinleri, çalışmanın içinde kullanacağın verileri barındıracak kutular olarak hayal edebilirsin. Mesela gerçek bir posta kutusu hayal et, içine günlük gazete konur ve sonra sen o gazeteyi okursun. Daha sonra eski gazete gider yeni bir dergi gelir.

Yukarıdaki örneği programlama dilinde şöyle açıklarım; önce değişken isimlerinde türkçe karakter ya da boşluk kullanamayacağım için değişkene içeriğine uygun bir ad belirlerim, ben “posta_kutusu” dedim. Sonrasında bu değişkene gazete yüklerim.

Bunuda matematiksel ve mantıksal olarak “=” eşittir işareti ile yaparım;

$posta_kutusu = “gazete”;. Böyle yaptığımda benim posta_kutusu değişkenime gazete değerini yüklemiş oldum. Ve şuan ben ne zaman posta_kutusu değişkenini kullanmak istesem elime “gazete” sonucu geçecek, ta ki onun içeriğini tekrar değiştirene kadar.

PHP değişkenleri

Hemen yukarda anlattığım örneğin PHP’de uygulanmasını göstereyim. PHP’de değişkenleri başına bir dolar ($) işareti koyarak belirtiriz. Buradan bile PHP’nin çok zengin bir dil olduğunu çıkarabilirsin.

Bir değişken tanımlarken uyman gereken kuralların listesi;

Harfler, sayılar ve alt çizgi(_) dışında bir karakter kullanamazsın.

Değişken adını bir rakam ile başlatamazsın. ($1degisken Yanlış, $degisken1 Uygun)

PHP değişken adlarında büyük küçük harf ayrımı yapar, yani $degisken ile $dEgiSkEn aynı değildir.

Bu üç kurala uyan tüm terimler birer değişken adı olabilir.

Bir kaç uygun değişken örneği: $meyveler, $posta_kutusu, $kolay1dil, $x, $_php

Değişkenlere değer atama, düzenleme ve silme

En başta anlattığım masalda da dediğim gibi bir değer atama işini mantıksal ve matematiksel olarak ilkokulda öğrendiğimiz “=” operatörü ile yaparız.

Bu eşittir olayı tüm güncel programlama dillerinde aynıdır. Yani günümüzün çoğu programlama dillinde değer atama ve düzenleme işlemi bu operatör ile yapılır. Çünkü aklın yolu birdir.

Şimdi $posta_kutusu değişkenine gazete değerini atayalım;

<?php

$posta_kutusu = "gazete";

echo $posta_kutusu;

?>

Ekranda gazete yazar.

Değişkenlere atıyacağınız değerlere göre tırnak işareti kullanıp kullanmayacağını belirleyebilirsin. Eğer gireceğin değer bir rakam ise tırnak içinde yazmasanda olur. Ama yazacağın bir yazı ise onu tırnak içine alman gerekiyor.

<?php

$sayi = 100;

$adres = "http://www.websultan.net";

$yil = 2013;

$x = 10;

?>

Aksini denemeye çalışırsan ve yazıları tırnak içine almazsan hatalar ile karşılaşırsın. Çünkü tırnak içine almadığın her şey ya mantıksal ya da matematiksel olmak zorunda.

Bir değişkene atadığımız değeri değiştirmeside ilk değerin yüklenmesi ile aynı. Yani en son o değişkene ne yüklediysek o değeri taşır. Kodlar yukarıdan aşağıya doğru çalışır. Örnek;

<?php

$posta_kutusu = "gazete";

// şuan posta_kutusu değişkeninde gazete değeri var

$posta_kutusu = "dergi";

// şuan ise dergi değeri var

echo $posta_kutusu;

?>

Ekranda dergi yazar.

Bir değişkeni silmek ve onu bir daha kullanmamak için ise unset() fonksiyonunu kullanırız. Fakat fonksiyonlar hakkında henüz fikrin yoksa bu unset olayını daha sonraya saklayabilirsin. Örnek bir kullanım;

<?php

$posta_kutusu = "gazete";

unset($posta_kutusu);

// artık posta_kutusu diye bir değişken yok

?>

Şuraya kadar PHP’de bir değişken oluşturma, değişkenlere değer verme ve düzenleme olayını kapmış durumdayız. Bir sonraki derse geçebilir ya da anlamadıysan baştan okuyabilirsin.

Read more »

PHP Kodlamaya Başlarken

PHP’de kodlamaya başlamadan, bir sonraki derslere ya da örneklere geçmeden önce bilmemiz gereken bazı temel kurallar ve bilgiler var. PHP kodlamaya başlamak için yapmamız gerekenler, başladıktan sonra yapmamız gerekenler ve bitirdikten sonra yapmamız gerekenler gibi.

PHP kodlarını yazmaya başlarken ve bitirirken

Yazacağımız kodların sunucu tarafından bulunup işlenebilmesi için PHP kodlarının başına “<?php” ve sonuna ise “?>” işareti koymamız gerekiyor.

<?php

// php kodları buraya yazılır

?>

Bu iki etiket arasına yazacağımız tüm her şey sunucu tarafından PHP kodu olarak işlenir.

Noktalı virgül

PHP’de her bir komuttan sonra (bazı istisnalar ve kısımlar hariç) noktalı virgül ( işareti koymak zorundayız.

Bunun sebebi PHP’nin tüm kodları tek bir satıra alıp işliyor olması. Yazdığın kodları noktalı virgüllerden bölerek bir sonraki komuta geçtiğini anlar.

Bu noktalı virgül olayınıda askerlerin telsiz konuşmalarında konuşmaları bitince “tamam” demeleri gibi algılayabiliriz. Burda söylenen komutun bittiğini ifade eden “tamam” terimi, PHP’de noktalı virgüldür.

Sonuçları ekrana yansıtmak

PHP’de çalışırken oluşturduğumuz ya da yazdığımız kodlardan hiçbirisi sayfaya girene gönderilmez. Yani yazdığımız kodları kimse göremez, yanlızca bizim kodlardan dışarı yazdırmak istediğimiz değerleri görebilirler.

Bir değeri ya da sonucu dışarı yazdırmak için echo veya print ifadesini kullanırız, ama çoğunlukla echo ifadesi kullanılır. Örnek;

<?php

echo "Selam Dünya";

?>

Bu kod çalıştığında dışarı yanlızca Selam Dünya yazısı çıkar.

Yaptığımız çalışmalarda echo veya print ifadelerini kullanmazsak sayfayı ziyaret edenler bomboş bir sayfa ile karşılaşabilirler.

Echo’nun kelime anlamı yansıtmakdır. Yani PHP’de yaptığımız çalışmanın sonucunu kodların içinden kullanıcılara yansıtır.

Kodların içine yorum ya da not eklemek

Yazdığımız uzun ve yoğun kodların içerisinde bazen bizim veya kodlarımızı paylaştığımız kişilerin kodları daha rahat anlayabilmesi için bazı açıklamalar eklememiz gerekebilir. Bu ekleyeceğimiz notlar, kodları çalıştırdığımızda görünmez ve kodları etkilemez.

PHP’de kodların içerisine not eklemenin 3 farklı yolu var. Bunlardan iki tanesi tek satırlık not ekleme diğeri ise birden fazla satıra not ekleme.

Kare (#) işareti ile tek satırlı not eklemek için satır başına bir adet kare (#) işareti koymamız yeterli. Bu işaretten sonra yazacaklarımız sadece o satır olmaz üzere not olarak algılanır.

Kare işaretinin çalıştığı gibi iki adet bölü (//) işareti kullanarakta aynı olayı gerçekleştirebiliriz.

Birden fazla satıra not eklemek için bölü işareti ve yıldız işareti (/*) ile not aralığını başlatırız. Not aralığının sona ermesini istediğimiz yerde ise tam tersi olarak yıldız ve bölü işareti (*/) koyarız. (/* not */) Örnek kullanımları;

<?php

# tek satırlık bir yorum

// bu da tek satırlık bir yorum

/* bu ise

birden fazla 

satırlı bir yorum

*/

?>

Bu temel bilgiler ile bir sonraki derslere geçip bir şeyleri karıştırıp kurcalamaya başlayabilirsin.

Read more »